Strona główna > Uniwersalistyczne spojrzenie na społeczeństwo
Uniwersalistyczne spojrzenie na społeczeństwo
Model etyczny zbiorowości społecznej Funkcjonowanie tradycyjnych społeczeństw i społeczności
Zbiorowości barbarzyńskie i częściowo cywilizowane Cywilizowane społeczeństwo uniwersalistyczne
Model etyczny zbiorowości społecznej
„Człowiek szlachetny kieruje się sprawiedliwością. Człowiek mały – korzyścią”. Konfucjusz
Proponowany model (Rys. 1) łączy w sobie ustalenia z dziedziny matematyki i statystyki (rozkład normalny, inaczej rozkład Gaussa), ekonomii i zarządzania (zasada Pareta, czyli zasada 80 na 20) oraz psychologii (badania stwierdzające, że 5% dowolnej populacji stanowią czerpiący radość z cudzego cierpienia sadyści, 5% starający się za wszelką cenę nie krzywdzić nikogo altruiści, a pozostałe 90% zachowuje się zależnie od okoliczności, zawsze znajdując dla swojego postępowania jakieś usprawiedliwienie).
5%
sadyści
15%
prawie sadyści
60%
ludzie chwiejni, nijacy, obojętni
15%
prawie altruiści
5%
altruiści
20%
„bandyci”, twardo stojący po stronie zła; motto: „Wszyscy ludzie są tak czy inaczej źli, ja jestem tylko bardziej zaradny”
60%
„chorągiewki”, stojące po stronie zła częściowo lub łatwo zmieniające stronę; motto: „Jestem dobrym człowiekiem. Nie chcę zła, a kiedy je czynię, to tak naprawdę nie jest to moja wina”
20%
„rycerze”, mocno stojący po stronie dobra; motto: „Jest we mnie dobro i zło. Staję po stronie dobra”
80%
ego-subiektywiści
20%
uniwersaliści
odpowiadają bezpośrednio za 80% ponadprzeciętnego dobra
odpowiadają bezpośrednio za 20% ponadprzeciętnego dobra
odpowiadają bezpośrednio za 80% ponadprzeciętnego zła
odpowiadają bezpośrednio za 20% ponadprzeciętnego zła
współtworzą 60% ponadprzeciętnego dobra i współodpowiadają za 60% ponadprzeciętnego zła
Rys. 1. Model etyczny zbiorowości społecznej
„Bandyci” dla realizacji własnych pragnień i interesów gotowi są na wszelkie zło w każdych warunkach. Idą przez życie „po trupach”, obdarzając „wspaniałomyślnie” swoimi łaskami nielicznych wybrańców. „Rycerze” wytrwale kierują się dobrem i sprawiedliwością, dla których w różnym stopniu poświęcają osobiste pragnienia i interesy (bycie „rycerzem” nie zawsze i nie koniecznie wymaga heroizmu). „Chorągiewki” postępują zależnie od okoliczności, stale dopasowując swój elastyczny system moralny do potrzeb bieżącej egzystencji (ma być wygodnie, syto, łatwo i przyjemnie). Z faktu, że mają „dobrą wolę” (nieokreślone pragnienie, żeby było „dobrze”, nie związane z dobrą wolą jako dążeniem do obiektywnego dobra, którą posiadają uniwersaliści), wyciągają one całkowicie błędny wniosek, że są obiektywnie dobrymi ludźmi. W normalnych warunkach „chorągiewki” niechętnie w jaskrawy sposób krzywdzą innych, a także potrafią czynić czasami wiele rzeczywistego dobra (co razem jeszcze bardziej utwierdza je w przekonaniu o własnej „dobroci”). W sytuacjach nadzwyczajnych „chorągiewki” zdolne są do wszystkiego.
Model stosunkowo precyzyjnie opisuje zbiorowości zróżnicowane, o losowym składzie, takie jak: plemię, naród, obywatele państwa, mieszkańcy miejscowości, ludzkość. Jego dokładność maleje w przypadku grup etycznie selekcjonowanych – selekcja negatywna zwiększa udział „bandytów” i zmniejsza „rycerzy” (np. społeczności pospolitych przestępców, ludzi bogatych czy posiadających władzę), selekcja pozytywna działa odwrotnie (organizacje charytatywne, zdrowe wspólnoty religijne itp.). Model nie wyczerpuje bogactwa życia. Nie obejmuje m.in. wyjątków potwierdzających regułę, np. genetycznych sadystów, którzy dzięki pracy nad sobą stają po stronie dobra; sytuacji ekstremalnych, ograniczających działanie wolnej woli, jak tortury czy bezpośrednie zagrożenie życia swojego lub bliskich.
Funkcjonowanie tradycyjnych społeczeństw i społeczności
„Nie bój się wrogów – w najgorszym razie mogą cię zabić. Nie bój się przyjaciół – w najgorszym razie mogą cię zdradzić. Strzeż się obojętnych – nie zabijają i nie zdradzają, ale za ich milczącą zgodą mord i zdrada istnieją na świecie”. Bruno Jasieński
cdn.
Strona główna > Uniwersalistyczne spojrzenie na społeczeństwo
Podstawę dla treści prezentowanych na
stronie stanowi uniwersalizm etyczny.
ETUN
AI Free
© 2021-2025 Grzegorz Berke
Prawa autorskie zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie materiałów dozwolone wyłącznie w celach niekomercyjnych, związanych z ideą strony, w formie niezmienionej i z podaniem źródła. Wszelkie inne wykorzystanie tylko za zgodą autora.