Triady – Droga Łaski i Pokoju
Strona główna > Przewodnik Triad – Śląskiej Drogi Łaski i Pokoju > Związani ze Śląskiem
Związani ze Śląskiem
Poniższa lista prezentuje związane ze Śląskiem osoby, które ze względu na wybitne dokonania są lub powinny być znane w świecie. Kryterium „związane” oznacza osoby urodzone na Śląsku lub takie, które spędziły na nim co najmniej kilka istotnych lat swojego życia. Lista ma charakter subiektywny i będzie w miarę upływu czasu uzupełniana. Ewentualne sugestie i propozycje są mile widziane.
Tabela nie posiada kolumny „Narodowość”, ponieważ w przypadku większości wymienionych osób nie wiadomo, jak w tym zakresie określały się one lub określają. Dobrym przykładem na nieoczywistość tej kwestii jest wypowiedź dwukrotnego mistrza olimpijskiego w trójskoku Josefa Schmidta, Niemca, którego polskie władze w roku 1945 przymusowo przekształciły w Polaka Józefa Szmidta (panu Josefowi udało się przynajmniej częściowo zachować imię, podczas gdy jego brat Eberhardt z dnia na dzień stał się Edwardem, a siostra Ingeborg – Ireną):
„– Czuje się pan Polakiem, Niemcem, może Ślązakiem? – pytam Szmidta.
– No co pan? – oburza się. – Jestem obywatelem Europy!” (Piotr Płatek „Święty spokój Józefa Szmidta”, Gazeta Wyborcza z dnia 21 kwietnia 2008 roku)
| Lp. |
Osoba |
Data i miejsce urodzenia |
Data i miejsce śmierci |
Miejsca zamieszkania na Śląsku |
Dziedzina działalności / Dokonania |
|---|---|---|---|---|---|
| 1) |
Hedwig von Schlesien |
1174-1180 Andechs (Bawaria)* |
15.10.1243 Trebnic (Trebnitz, Trzebnica)** |
Wratislavia (Breslau, Wrocław), Crosna (Crossen an der Oder, Krosno Odrzańskie), Trebnic (Trebnitz, Trzebnica) |
święta KK*** – św. Jadwiga Śląska, opiekunka chorych i ubogich, fundatorka szpitali, kościołów oraz klasztorów, patronka Śląska |
| 2) |
Hiacynt Odrowąż |
1183 Lapis/Kamencz (Gross Stein, Kamień Śląski) |
15.08.1257 Kraków (Małopolska) |
Lapis/Kamencz (Gross Stein, Kamień Śląski) |
święty KK – św. Jacek Odrowąż, ksiądz, dominikanin, misjonarz, kaznodzieja, nazywany Lux ex Silesia (Światło ze Śląska), patron Śląska |
| 3) |
Peregrinus Opoliensis |
ok. 1260 Oppolia (Oppeln, Opole) |
ok. 1333 Wratislavia (Breslau, Wrocław) |
Oppolia (Oppeln, Opole), Rathibor (Ratibor, Racibórz), Wratislavia (Breslau, Wrocław) |
prowincjał dominikanów, autor popularnych w Europie łacińskich kazań, doradca papieża Jana XXII |
| 4) |
Jan Sarkander |
20.12.1576 Skotschau (Skoczów) |
17.03.1620 Ołomuniec (Morawy) |
Skotschau (Skoczów), Jaktar = Troppau (Jaktarz = Opawa, Jaktař = Opava)**** |
święty KK – św. Jan Sarkander, ksiądz, męczennik, patron Śląska |
| 5) |
Melchior Grodecius |
1581-1582 Teschen (Cieszyn) |
07.09.1619 Koszyce (Słowacja) |
Teschen (Cieszyn), Glatz (Kłodzko) |
święty KK – św. Melchior z Cieszyna, ksiądz, jezuita, męczennik, patron archidiecezji katowickiej |
| 6) |
Maria Cunitz |
29.05.1610 Schweidnitz (Świdnica) |
24.08.1664 Pitschen (Byczyna) |
Schweidnitz (Świdnica), Pitschen (Byczyna) |
astronomka, która udoskonaliła Tablice rudolfińskie Keplera, zwana Śląską Pallas |
| 7) |
Andreas Greif |
02.10.1616 Glogau (Głogów) |
16.07.1664 Glogau (Głogów) |
Glogau (Głogów), Goerlitz (Zgorzelec)*****, Freystadt in Schlesien (Kożuchów) |
Andreas Gryphius – poeta „śląskiej szkoły barokowej”, twórca dramatu w języku niemieckim, autor pierwszej niemieckiej opery |
| 8) |
Johannes Scheffler |
25.12.1624 Breslau (Wrocław) |
09.07.1677 Breslau (Wrocław) |
Breslau (Wrocław), Oels (Oleśnica), Neisse (Nysa) |
Angelus Silesius, Anioł Ślązak – poeta religijny, ksiądz katolicki, lekarz ubogich i działacz dobroczynny |
| 9) |
Michael Willmann |
26.09.1630 Królewiec (Prusy) |
26.08.1706 Leubus (Lubiąż) |
Leubus (Lubiąż) |
malarz i rysownik, zwany Śląskim Rembrandtem lub Rafaelem |
| 10) |
Gebhard Leberecht von Bluecher |
16.12.1742 Rostock (Meklemburgia) |
12.09.1819 Krieblowitz (Krobielowice) |
Kunzendorf (Trzebina), Krieblowitz (Krobielowice) |
feldmarszałek Królestwa Prus, pokonał Napoleona w bitwach pod Lipskiem (dowódca Armii Śląskiej) i Waterloo (wódz Armii Pruskiej) |
| 11) |
John Baildon |
11.12.1772 Larbert (Szkocja) |
07.08.1846 Gleiwitz (Gliwice) |
Tarnowitz (Tarnowskie Góry), Gleiwitz (Gliwice) |
hutnik, przemysłowiec, inżynier – ojciec współczesnego hutnictwa żelaza |
| 12) |
Karl Godulla |
08.11.1781 Makoschau = Hindenburg (Makoszowy = Zabrze) |
06.07.1848 Breslau (Wrocław) |
Preiswitz (Przyszowice), Gross Rauden (Rudy), Troppau (Opawa, Opava), Ruda (Ruda Śląska), Schomberg = Beuthen (Szombierki = Bytom) |
przedsiębiorca („Król Cynku”), zbudował największe imperium przemysłowo-finansowe w Niemczech, kładąc podwaliny pod potęgę gospodarczą Górnego Śląska |
| 13) |
Joseph von Eichendorff |
10.03.1788 Lubowitz (Łubowice) |
26.11.1857 Neisse (Nysa) |
Lubowitz (Łubowice), Breslau (Wrocław), Neisse (Nysa) |
poeta, prozaik i dramaturg epoki romantyzmu |
| 14) |
Maria Luise Merkert |
21.09.1817 Neisse (Nysa) |
14.11.1872 Neisse (Nysa) |
Neisse (Nysa) |
błogosławiona KK – zakonnica, założycielka Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety, opiekunka chorych i ubogich, zwana Śląską Samarytanką oraz Wielką Kobietą Śląska XIX wieku |
| 15) |
Gregor Mendel |
20.07.1822 Heinzendorf bei Odrau (Hynczyce, Hynčice) |
06.01.1884 Brno (Morawy) |
Heinzendorf bei Odrau (Hynczyce, Hynčice), Troppau (Opawa, Opava) |
przyrodnik, prekursor genetyki, sformułował podstawowe prawa dziedziczenia, ksiądz, augustianin |
| 16) |
Ferdinand von Richthofen |
05.05.1833 Carlsruhe (Pokój) |
06.10.1905 Berlin (Niemcy) |
Carlsruhe (Pokój), Breslau (Wrocław) |
geolog, geograf, ojciec nowoczesnej geomorfologii, badacz Chin – wprowadził termin Jedwabny Szlak |
| 17) |
Eduard Schnitzer |
28.03.1840 Oppeln (Opole) |
23-24.10.1892 Kinena (Kongo) |
Oppeln (Opole), Neisse (Nysa), Breslau (Wrocław) |
Mehmed Emin Pasza – lekarz, podróżnik i polityk, walczył z handlem ludźmi, za co został zamordowany |
| 18) |
Paul Ehrlich |
14.03.1854 Strehlen (Strzelin) |
20.08.1915 Bad Homburg (Niemcy) |
Strehlen (Strzelin), Breslau (Wrocław), Neustadt (Prudnik) |
chemik i bakteriolog, twórca podstaw chemioterapii, Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny |
| 19) |
Gerhart Hauptmann |
15.11.1862 Bad Salzbrunn (Szczawno-Zdrój) |
06.06.1946 Jagniątków = Jelenia Góra (Agnetendorf = Hirschberg) |
Bad Salzbrunn (Szczawno-Zdrój), Schreiberhau (Szklarska Poręba), Agnetendorf = Hirschberg (Jagniątków = Jelenia Góra) |
dramaturg i powieściopisarz, autor dramatu „Die Weber” („Tkacze”) o powstaniu tkaczy śląskich z 1844 roku, Nagroda Nobla w dziedzinie literatury |
| 20) |
Alois Alzheimer |
14.06.1864 Marktbreit (Bawaria) |
19.12.1915 Breslau (Wrocław) |
Breslau (Wrocław) |
lekarz, profesor psychiatrii Uniwersytetu Wrocławskiego, jako pierwszy opisał chorobę zwaną chorobą Alzheimera |
| 21) |
Fritz Haber |
09.12.1868 Breslau (Wrocław) |
29.01.1934 Bazylea (Szwajcaria) |
Breslau (Wrocław) |
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii |
| 22) |
Max Born |
11.12.1882 Breslau (Wrocław) |
05.01.1970 Getynga (Niemcy) |
Breslau (Wrocław) |
fizyk i matematyk, jeden z głównych twórców mechaniki kwantowej, Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki |
| 23) |
Friedrich Bergius |
11.10.1884 Goldschmieden = Breslau (Złotniki = Wrocław) |
30.03.1949 Buenos Aires (Argentyna) |
Goldschmieden = Breslau (Złotniki = Wrocław), Breslau (Wrocław) |
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii |
| 24) |
Otto Stern |
17.02.1888 Sohrau (Żory) |
17.08.1969 Berkeley (USA) |
Sohrau (Żory), Breslau (Wrocław) |
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki |
| 25) |
Edith Stein |
12.10.1891 Breslau (Wrocław) |
09.08.1942 Brzezinka (Niemcy, od 1945 Polska) |
Breslau (Wrocław), Lublinitz (Lubliniec) |
święta KK – św. Teresa Benedykta od Krzyża, karmelitanka bosa, filozofka, męczennica, patronka Europy |
| 26) |
Manfred von Richthofen |
02.05.1892 Kleinburg = Breslau (Borek = Wrocław) |
21.04.1918 Morlancourt (Francja) |
Kleinburg = Breslau (Borek = Wrocław), Schweidnitz (Świdnica) |
największy as myśliwski I wojny światowej, zwany Czerwonym Baronem |
| 27) |
Henryk Sławik |
16.07.1894 Timmendorf = Bad Koenigsdorff-Jastrzemb (Szeroka = Jastrzębie-Zdrój) |
23.08.1944 Mauthausen (Niemcy, od 1945 Austria) |
Timmendorf = Bad Koenigsdorff-Jastrzemb (Szeroka = Jastrzębie-Zdrój), Katowice (Kattowitz) |
dziennikarz, w czasach Holokaustu uratował życie ok. 5 tys. Żydów, za co został zamordowany, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata |
| 28) |
Ludwig Guttmann |
03.07.1899 Tost (Toszek) |
18.03.1980 Aylesbury (Wielka Brytania) |
Tost (Toszek), Koenigshuette (Chorzów), Breslau (Wrocław) |
lekarz neurolog, który włączył sport do procesów medycznych, inicjator igrzysk paraolimpijskich |
| 29) |
Richard Henkes |
26.05.1900 Ruppach (Niemcy) |
22.02.1945 Dachau (Niemcy) |
Katscher (Kietrz), Frankenstein (Ząbkowice Śląskie), Branitz (Branice), Strandorf (Strahowice, Strahovice) |
błogosławiony KK – ksiądz, pallotyn, kaznodzieja na Górnym Śląsku, otwarcie występujący przeciwko nazizmowi, męczennik |
| 30) |
Viktor Hamburger |
09.07.1900 Landeshut (Kamienna Góra) |
12.06.2001 Saint Louis (USA) |
Landeshut (Kamienna Góra), Breslau (Wrocław) |
biolog, pionier neuroembriologii, dzięki któremu Rita Levi-Montalcini i Stanley Cohen otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny |
| 31) |
Kurt Alder |
10.07.1902 Koenigshuette (Chorzów) |
20.06.1958 Kolonia (Niemcy) |
Koenigshuette (Chorzów) |
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii |
| 32) |
Maria Goeppert-Mayer |
28.06.1906 Kattowitz (Katowice) |
20.02.1972 San Diego (USA) |
Kattowitz (Katowice) |
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki, po II wojnie światowej pomagała śląskim uchodźcom w USA |
| 33) |
Franz Waxman |
24.12.1906 Koenigshuette (Chorzów) |
24.02.1967 Los Angeles (USA) |
Koenigshuette (Chorzów), Oppeln (Opole) |
kompozytor muzyki filmowej, dwukrotny zdobywca Oscara, laureat Złotego Globu |
| 34) |
Bernhard Grzimek |
24.04.1909 Neisse (Nysa) |
13.03.1987 Frankfurt nad Menem (Niemcy) |
Neisse (Nysa) |
zoolog, założyciel Narodowego Parku Serengeti, zdobywca Oscara za film dokumentalny o Serengeti |
| 35) |
Konrad Bloch |
21.01.1912 Neisse (Nysa) |
15.10.2000 Burlington (USA) |
Neisse (Nysa) |
biochemik, Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny |
| 36) |
Hans Georg Dehmelt |
09.09.1922 Goerlitz (Zgorzelec)***** |
07.03.2017 Seattle (USA) |
Goerlitz (Zgorzelec), Breslau (Wrocław) |
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki |
| 37) |
Reinhard Selten |
05.10.1930 Breslau (Wrocław) |
23.08.2016 Poznań (Polska) |
Breslau (Wrocław) |
Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii |
| 38) |
Wojciech Kilar |
17.07.1932 Lwów (Polska, od 1945 ZSRR, od 1991 Ukraina) |
29.12.2013 Katowice (Kattowitz) |
Katowice (Kattowitz) |
kompozytor muzyki poważnej, religijnej i filmowej, Medal Per Artem ad Deum, Nagroda Lux ex Silesia |
| 39) |
Reinhold Sidło |
19.06.1933 Szopienice = Katowice (Schoppinitz = Kattowitz) |
02.08.1993 Warszawa (Polska) |
Szopienice = Katowice (Schoppinitz = Kattowitz) |
oszczepnik, wicemistrz olimpijski (olimpijski bohater fair play), dwukrotny mistrz Europy, rekordzista świata |
| 40) |
Henryk Mikołaj Górecki |
06.12.1933 Czernica (Czernitz) |
12.11.2010 Katowice (Kattowitz) |
Czernica (Czernitz), Rydułtowy (Rydultau), Katowice (Kattowitz) |
kompozytor muzyki poważnej i religijnej, Order Świętego Grzegorza Wielkiego, Nagroda Lux ex Silesia |
| 41) |
Josef Schmidt |
28.03.1935 Miechowitz = Beuthen (Miechowice = Bytom) |
|
Miechowitz = Beuthen (Miechowice = Bytom), Rokitnica = Zabrze (Rokittnitz = Hindenburg), Wrocław (Breslau) |
trójskoczek, dwukrotny mistrz olimpijski, dwukrotny mistrz Europy, rekordzista świata |
| 42) |
Egon Johann Franke |
23.10.1935 Gleiwitz (Gliwice) |
30.03.2022 Turyn (Włochy) |
Gleiwitz (Gliwice) |
szermierz, mistrz olimpijski, mistrz świata w polskiej drużynie |
| 43) |
Guenter Blobel |
21.05.1936 Waltersdorf (Niegosławice) |
18.02.2018 Nowy Jork (USA) |
Waltersdorf (Niegosławice) |
biolog, Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny |
| 44) |
Jan Kowalczyk |
18.12.1941 Drahomischl (Drogomyśl) |
24.02.2020 Warszawa (Polska) |
Drogomyśl (Drahomischl) |
jeździec, mistrz olimpijski |
| 45) |
Hanna Schygulla |
25.12.1943 Koenigshuette (Chorzów) |
|
Koenigshuette (Chorzów) |
aktorka, zdobywczyni Złotej Palmy dla najlepszej aktorki na Festiwalu Filmowym w Cannes |
| 46) |
Jerzy Kukuczka |
24.03.1948 Katowice (Kattowitz) |
24.10.1989 Lhotse (Nepal) |
Katowice (Kattowitz) |
alpinista i himalaista, jako drugi człowiek na Ziemi zdobył Koronę Himalajów i Karakorum |
| 47) |
Krystian Zimerman |
05.12.1956 Zabrze (Hindenburg) |
|
Zabrze (Hindenburg) |
pianista, zwycięzca Konkursu Chopinowskiego |
| 48) |
Olga Tokarczuk |
29.01.1962 Sulechów (Zuellichau) |
|
Sulechów (Zuellichau), Klenica (Kleinitz), Kietrz (Katscher), Wałbrzych (Waldenburg), Wrocław (Breslau), Krajanów (Krainsdorf) |
powieściopisarka, eseistka i poetka, Nagroda Nobla w dziedzinie literatury |
| 49) |
Waldemar Legień |
28.08.1963 Bytom (Beuthen) |
|
Bytom (Beuthen) |
judoka, dwukrotny mistrz olimpijski, mistrz Europy |
| 50) |
Rafał Kubacki |
23.03.1967 Wrocław (Breslau) |
|
Wrocław (Breslau) |
judoka, dwukrotny mistrz świata, mistrz Europy, wyróżnienie fair play |
| 51) |
Joachim Halupczok |
03.06.1968 Niwki (Tempelhof) |
05.02.1994 Opole (Oppeln) |
Niwki (Tempelhof) |
kolarz szosowy, mistrz świata, wicemistrz olimpijski w polskiej drużynie |
| 52) |
Ryszard Wolny |
24.03.1969 Racibórz (Ratibor) |
|
Racibórz (Ratibor) |
zapaśnik, mistrz olimpijski, mistrz Europy |
| 53) |
Tomasz Sikora |
21.12.1973 Wodzisław Śląski (Loslau) |
|
Wodzisław Śląski (Loslau), Chorzów (Koenigshuette), Katowice (Kattowitz), Mikołów (Nikolai) |
biathlonista, mistrz świata, wicemistrz olimpijski, sześciokrotny mistrz Europy |
| 54) |
Leszek Blanik |
01.03.1977 Wodzisław Śląski (Loslau) |
|
Wodzisław Śląski (Loslau) |
gimnastyk sportowy, mistrz olimpijski, mistrz świata, mistrz Europy |
| 55) |
Adam Małysz |
03.12.1977 Wisła (Weichsel) |
|
Wisła (Weichsel) |
skoczek narciarski, czterokrotny mistrz świata i zdobywca Pucharu Świata, trzykrotny wicemistrz olimpijski, nagroda fair play |
| 56) |
Miroslav Klose |
09.06.1978 Opole (Oppeln) |
|
Opole (Oppeln) |
piłkarz-napastnik, najskuteczniejszy zawodnik w historii mistrzostw świata, mistrz świata z reprezentacją Niemiec, dwie nagrody fair play |
| 57) |
Otylia Jędrzejczak |
13.12.1983 Ruda Śląska (Ruda) |
|
Ruda Śląska (Ruda), Katowice (Kattowitz) |
pływaczka, mistrzyni olimpijska, dwukrotna mistrzyni świata, ośmiokrotna mistrzyni Europy, trzykrotna rekordzistka świata, Medal Świętego Brata Alberta |
| 58) |
Dawid Tomala |
27.08.1989 Tychy (Tichau) |
|
Bojszowy (Boischow), Katowice (Kattowitz) |
chodziarz, mistrz olimpijski |
| 59) |
Petra Kvitová |
08.03.1990 Bílovec (Wagstadt, Bielowiec) |
|
Bílovec (Wagstadt, Bielowiec) |
tenisistka, dwukrotna mistrzyni Wimbledonu |
* W przypadku miejscowości niepołożonych na Śląsku podano nazwę używaną w Polsce oraz wskazano w nawiasie krainę/kraj lub państwo. Całość została oznaczona kursywą.
** Nazwy miejscowości położonych na Śląsku są nazwami oficjalnymi, używanymi w danym czasie. W nawiasie podano odpowiednik niemiecki lub polski, a także nazwę czeską dla miejscowości, które znajdują się obecnie na terenie Śląska Czeskiego.
*** KK – Kościoła katolickiego
**** Jeżeli miejscowość stała się częścią miasta, nazwa tego miasta jest podana po znaku równości.
***** Przynależność do Śląska pozostaje kwestią sporną.
Źródła: Wikipedia, Wikicytaty, Facebook, Internet
Strona główna > Przewodnik Triad – Śląskiej Drogi Łaski i Pokoju > Związani ze Śląskiem
© 2021-2024 Grzegorz Berke
Prawa autorskie zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie materiałów dozwolone wyłącznie w celach niekomercyjnych, związanych z ideą strony, w formie niezmienionej i z podaniem źródła. Wszelkie inne wykorzystanie tylko za zgodą autora.
grzegorz.berke@gmail.com